PAARDEN ALS CO-COACHES

Bij het coachen met paarden onstaat een driehoeksrelatie tussen de coachee (de persoon die gecoacht wordt), het paard (of de paarden) en de coach, waarbij alle drie op een gelijkwaardige wijze respectvol met mekaar omgaan.

Paarden zijn zeer gevoelige dieren. Een paard moet daarvoor niets speciaals leren, het baseert zich volledig op zijn oerinstinct in het 'hier en nu'.  Zaak is dus ervoor te zorgen dat ze dit zoveel mogelijk kunnen uiten, ook tijdens de sessies. Het natuurlijk management van de paarden staat hierbij centraal, opdat ze zich zo goed mogelijk 'paard' kunnen voelen.

Maar hoe kan een paard ons nu helpen bij coaching? Er is steeds meer literatuur en evidence based materiaal dat het nut van inzetten van paarden in coaching en therapie staaft. Je moet het echter zelf ervaren hebben om ten volle te vatten waarover het gaat, maar we gaan toch proberen hier kort te schetsen wat een paard kan betekenen in coaching.

Paarden zijn prooidieren en leven van nature uit in kuddes.  Hun zintuigelijke aandacht staat scherp voor de meest subtiele signalen van kuddegenoten en andere paarden. In kuddes zijn er, net als in ons leven, diverse rollen: de zogende rol, verzorgende rol, leidersrol, beschermersrol,... De hiërarchie is uitvoerig bestudeerd en ook daarin zijn nieuwe inzichten, zoals het feit dat rollen veranderen in functie van wie waarin goed is op een bepaald moment. Hun hoofddoelen zijn veiligheid, sociaal gedrag, affectie en voortplanting. 

Een paard scant continu wat er beweegt, de lichaamshouding, de ademhaling, de energie van kuddegenoten, andere paarden en roofdieren en reageert op de minste verandering daarin. Paarden kunnen hun typisch kuddegedrag (beschermen van de veulens en de zwakkere dieren binnen een familiestructuur) ook tot de mens uitbreiden. Dit verklaart waarom veel paarden heel precies aanvoelen hoe ze moeten omgaan met kleine kinderen, mensen met een lichamelijke beperking, of met kwetsbare personen.

Coaching met paarden richt zich op de ervaring en wat er in het hier en nu gebeurt. Door te experimenteren met nieuwe manieren van denken, voelen en doen, doen we andere ervaringen op die we na de sessie kunnen projecteren op ons dagelijks leven. De methodologie die we gebruiken is oplossingsgericht.

Paarden kunnen, net als andere sociaal levende diersoorten zoals primaten (J. den Boer 2009), relaties aangaan, gevoelens ervaren en zelfs, in het kader van sociale interactie, binnen een relatie altruïstisch gedrag te laten zien. Met andere woorden: paarden kunnen iets voor een ander doen zonder dat een directe beloning nodig is. De versterking van de binding en, daarmee samenhangend, de intensivering van de wederzijdse vertrouwensband, maakt het voor hen de moeite waard. Paarden kunnen zulke relaties ook met de mens aangaan. Dit legt ook uit waarom paarden die op basis van partnership worden getraind, vaak beter presteren dan paarden die worden opgeleid op basis van pure stimulus-respons (positieve of negatieve conditionering).

Als de mens zich voor het paard openstelt, worden alle zintuigen aangesproken door de interactie met het dier. Je kunt het paard ook met al je zintuigen ontdekken. Het is mooi, groot en esthetisch. Elk stukje van zijn lichaam ruikt weer anders en het voelt overal anders aan. De fijne structuur van de neus, de zachte vacht op de oren, sterke spieren, stevige harde hoeven… Zijn gedrag is spannend. Sommige dingen wekken verbazing op of maken ons in eerste instantie bang, omdat we ze niet kunnen plaatsen en begrijpen. Aanrakingen over en weer kunnen een dialoog met het paard laten ontstaan. Ook emoties, ons eigen lichaamsgevoel en allerlei andere zaken die zich in ons afspelen maken hiervan deel uit.

Het bewegen met het paard doet een intensief beroep op de psychomotoriek, die zich daardoor ook verder ontwikkelt. Door alle prikkels die op het zenuwstelsel afkomen en daarin worden gekanaliseerd en verwerkt, ontstaan er veel nieuwe verbindingen en zenuwbanen die een weerslag hebben op onze hersenstructuur en neurologische functies. Deze verbindingen werken ook in op onze stofwisseling en hormoonhuishouding, en ze kunnen de aanleiding zijn voor allerlei wisselwerkingen tussen lichaam en geest.

(U.Thiel: 2012 Equitherapie (SHP), 2012 Knijnenburg Producties BV/ Horses and Driving Books, Lochem, www. horsesanddrivingbooks.com, ISBN/EAN: 978-90-802162-4-2)