Een kudde paarden samen is zo sterk als een leeuw. Dit is best indrukwekkend als je beseft dat ze geen wapens hebben om zich te verdedigen. Hun beste wapen is hun samenwerking. Paarden hebben geen eigen territorium. Ze trekken rond en zijn constant overgeleverd aan veranderende omgevingen en invloeden van buitenaf waarover ze geen controle hebben.
Een kudde is zo sterk als zijn zwakste schakel. Daarom is het belangrijk dat kuddeleden naar elkaar toe open zijn over hun sterke en zwakke kanten. Het leiderschap in een kudde kan wisselen. Naar gelang de omstandigheden zal degene naar voren treden die de juiste sterkte heeft om op dat moment de kudde veilig te houden.
Wanneer spreekt men van een trauma in een team?
Teamtrauma ontstaat wanneer een groep mensen een gebeurtenis ervaart die het gezamenlijke functioneren fundamenteel verstoort. Denk aan gebeurtenissen zoals diepgaande conflicten, verlies van vertrouwen in leiderschap, of reorganisaties. Dit soort trauma beïnvloedt vaak langdurig de onderlinge relaties en samenwerking, wat zich kan uiten in verminderde creativiteit, stagnatie of zelfs vervreemding.
Connecties volgens de polyvagaal theorie
De polyvagaal theorie biedt een inzichtelijk kader voor het begrijpen van de soorten connecties in teams. Teams kunnen zichzelf verbinden via verschillende autonome staten: ventrale, sympathische of dorsale connecties, elk met hun eigen dynamieken.
1. Ventrale connecties
Dit type connectie kenmerkt zich door veiligheid, openheid en nieuwsgierigheid. Teamleden inspireren elkaar, delen ideeën en creëren een ruimte waarin collectieve intelligentie kan gedijen. Een team met ventrale connecties is veerkrachtig, energiek en adaptief.
2. Sympathische connecties
Deze teams functioneren in een fight-or-flight modus. Ze werken reactief en proberen voortdurend taken af te vinken. Hoewel ze extern dynamisch lijken, blijven ze intern vaak statisch door het gebrek aan echte verbinding.
3. Dorsale connecties
Dorsale connecties worden gekenmerkt door terugtrekking en 'numbing'. Teamleden werken geïsoleerd en vermijden interactie. Het team bestaat als een verzameling individuen, zonder samenhang of vitaliteit.
Het vitaliteitsbeginsel van de paardenkudde
Wat kunnen paarden ons leren over deze connecties? De kern van een paardenkudde draait om het vitaliteitsbeginsel: de gezamenlijke energie en levensvatbaarheid van de kudde wordt altijd beschermd. Paarden leven volgens een natuurlijke systemische orde waarin elk individu zijn rol vervult, maar het welzijn van de groep altijd voorop staat.
Bij coaching met paarden helpt het vitaliteitsbeginsel om teamtrauma en connecties te begrijpen en te herstellen. Bijvoorbeeld:
- Ordening: In een gezonde kudde heeft elk paard zijn plaats. In teams weerspiegelt dit het belang van duidelijke rollen en verantwoordelijkheden.
- Binding: Paarden erkennen elk lid van de kudde, zelfs zij die kwetsbaar zijn. Teams moeten leren hoe ze een gevoel van verbinding en inclusie kunnen creëren.
- Balans: De kudde functioneert op een dynamische balans van geven en nemen. Dit principe leert ons hoe teams energie kunnen herstellen en samenwerking kunnen versterken.
Paarden als spiegel voor teamdynamiek
In coaching reageren paarden onmiddellijk en authentiek op energieën en spanningen in een team. Hun gedrag – zoals toenadering, afstand nemen of een duidelijke interactie – biedt inzicht in zowel individuele als collectieve dynamieken. Paarden kunnen ons wijzen op onbenutte potentie, conflicten en verborgen emoties.
Teams die willen groeien naar echte connectie en veiligheid, kunnen veel leren van de manier waarop een kudde zijn vitaliteit bewaakt. Door paarden in te zetten, ontstaat een natuurlijke interventie waarin eerlijkheid en puurheid centraal staan. Trauma kan worden herkend, patronen doorbroken en nieuwe verbindingen gevormd.
De rol van leiderschap en externe interventies blijft cruciaal, maar de wijsheid van de paardenkudde herinnert ons aan wat er nodig is om een levendig, samenhangend en veerkrachtig team te creëren: luisteren naar elkaar, durven voelen en met elkaar bewegen richting een gemeenschappelijk doel. Hoe zou jouw team reageren als de waarheid door de ogen van een paard onthuld werd?
